روان‌درمانی کاهش آسیب؛ رویکردهای روان درمانی در مصرف مواد

در حال حاضر، درمان نگهدارنده با متادون رایج‌ترین درمان وابستگی به اپیوئید‌هاست که در بهبودی مراجعان و کاهش آسیب‌های ناشی‌ از مصرف مواد، نقش موثر و انکارناپذیری دارد. اثربخشی پروتکل‌های درمانی موثر در زمینه‌ی درمان نگهدارنده، زمانی بیشتر می‌شود که بیماران مدت مناسبی در درمان حضور یابند. به عبارت دیگر، ماندگاری در درمان (treatment retention)، از مهم‌ترین عوامل اثربخشی است. مطالعات نشان می‌دهند، بیمارانی که کم‌تر از سه ماه تحت درمان قرار بگیرند، از نظر میزان بهبودی، هیچ تفاوتی با بیمارانی که وارد درمان نشده‌اند، ندارند. از طرف دیگر، ماندگاری در درمان نگهدارنده، به مدت حداقل یک سال، نتایج بهتری به همراه دارد. مطالعات شربام و همکاران (۲۰۰۵)، کانچلوف و واسیلف (۲۰۰۳) نشان داد که بیماران مصرف‌کننده‌ی اپیوئید‌ها (از قبیل کرک و هروئین)، وقتی‌ وارد درمان نگهدارنده می‌شوند، با گذشت زمان لغزش‌های متعددی را تجربه می‌کنند و به سراغ مواد دیگری از قبیل محرک‌ها می‌روند و زمینه‌ی عود در آن‌ها فراهم می‌شود. میزان عود و ریزش در درمان، نسبتاً قابل ملاحظه است، به گونه‌ای که حدود ۲۵ تا ۵0 درصد بیماران، طی‌ شش ماه اول از درمان خارج می‌شوند یعنی‌ امکان استفاده از درمان نگهدارنده را از دست می‌دهند. برای مثال، در تحقیق حسینی و همکاران در یزد به سال ۱۳۸۴، فراوانی‌ ریزش در شش ماه اول ۳۱.۸ درصد و در سال اول ۴۱.۷ درصد گزارش شد.